Sla links over

2. Algemene informatie

Algemene informatie betreffende ondernemingen

International Directory of Company Histories by Funding Universe (N.B. de laatste jaargangen van de directory staan nog niet on-line).

 Meer algemene informatie betreffende de Nederlandse chemische industrie

  • International Institute of Social History (=IISH). De afdeling Dienstverlening kan geconsulteerd worden met betrekking tot de bibliotheek- en archiefcollecties van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG), het Nederlandsch Economisch Historisch Archief (NEHA) en het Persmuseum (klik hiervoor op de zoekfunctie). Het Nederlandsch Economisch-Historisch Archief (NEHA) is geplaatst op de website van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (https://socialhistory.org/nl).

  • Tijdschriften 1850-1940. Een initiatief van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag om aanwezige oude tijdschriften, waaronder De Ingenieur, full text beschikbaar en doorzoekbaar te maken (inmiddels 80 tijdschriften in 2013). Om de voortgang te volgen kan men zich aanmelden voor de Update Digitalisering.
  • Tijdschrift Nederlandse Chemische Industrie (NCI) uit mei 1968. Het nummer "Elf Provinciën" geeft een overzicht van de chemische industrie zoals toen aanwezig in de elf Nederlandse provinciën. Het tijdschriftnummer (130 pagina's) is als pdf-bestand (34 MB) te downloaden. Met dank aan de Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) voor de toestemming om het op deze website te plaatsen. 
  • Chemisch Weekblad, 25e jaargang, no. 29, 21 juli 1928, p. 377-480. Uitgebracht ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Nederlandse Chemische Vereniging. Het jubileumnummer is gewijd aan de chemische industrie met korte en lange bijdragen. Klik hier voor de inhoudsopgave. Klik hier voor het downloaden van het pdf-bestand (78 MB).
  • In een nummer van het Chemisch Weekblad 48, nr. 27 (1952) werd aandacht besteed aan de industrie in Limburg met de volgende drie artikelen:
  • Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie, De historische ontwikkeling van de Chemische Industrie in Nederland. Verschenen in het Chemisch Weekblad 49, no. 30 (1953) 594-609. Klik hier voor het pdf-bestand (31 Mb, het artikel staat op p. 28-43 van de scan). 

  • In 1986 verscheen een speciaal Engelstalig nummer van het Chemisch Magazine met als titel ’The Anatomy of Chemical Holland’. Het nummer werd gedigitaliseerd en is als pdf (36 MB) te downloaden. Het bevat de volgende artikelen:

    • The Dutch chemical industry in 1986; high-tech and high-chem by Fridus Valkema
    • The history of the Dutch chemical industry by Ernst Homburg
    • Chemical research at Dutch universities: high quality but low budgets by Fridus Valkema
    • The labour market for chemists by Maarten de Hoog
    • Instruments in the Netherlands by Ed de Jong
    • A fertile breeding ground for biotechnology by Jos van den Broek
    • The anatomy of industrial chemical Holland
    • Computers in Dutch chemical research by Gerard Kleijwegt
    • Chemistry teaching by Wouter Jongepier
    • Launching a business in a high-tech country by Jos van den Broek
    • Technical advice by Nico Berendsen
    • Engineering bureaux in the Netherlands by Nico Berendsen
  • In 2023 was het 100 jaar geleden dat Organon werd opgericht. In oktober 1993 wijdde het Chemisch Magazine een speciaal nummer aan 70 jaar innovatie bij Organon met de volgende zeven artikelen over onderzoek en ontwikkeling:
       • Zeventig jaar 'in search of excellence'
       • Research aan anticonceptiepil blijft noodzakelijk
       • De juiste dosis, op de juiste plaats op het juiste tijdstip
       • Psychofarmaca helpen goed, maar genezen niet
       • Biotechnologie vernieuwt geneesmiddelenpakket
       • Een computer is een krachtig hulpmiddel, maar verricht geen wonderen
       • Van idee tot medicijn: 'A long and winding road'
    Het nummer is als pdf-bestand hier te downloden. In de marge van de artikelen worden tevens de hoogtepunten uit de historie van Organon vanaf 1923 opgetekend. Zoals de inzameling van waardeloze urine voor de productie van waardevolle vruchtbaarheidshormonen.

    In 1962 startte Organon in Oss met de productie van de anticonceptiepil Lyndiol, een van de chemische innovaties die de afgelopen 100 jaar grote maatschappelijke impact heeft gehad volgens de VNCI. Zie:
    Marloes Hooimeijer, ‘Slik de pil en doe wat je wil’, Chemie Magazine januari 2018, p. 14-18.
  • Anoniem, Het boek der uitvindingen, ambachten en fabrieken. A.W. Sijthoff, Leiden, 1894 (vijfde druk). Alleen als scans beschikbaar op de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (www.dbnl.org). Deel 4: Scheikunde en technologie. Deel 5: De scheikunde in het practische leven.

    Alfabetisch gerangschikt in volgorde van eerste auteur

  • Ir. J.J. Arlman, ‘Onnauwkeurige herinneringen’, artikel over het begin van Philips/Byk Mallinckrodt. Destijds gepubliceerd in het Personeelsblad Koeienletters Mallinckrodt Pharmaceuticals van december 2006 en herhaald in juni 2015 (p. 32-37).

    D.H.J. Desar, Unilever & Koninklijke/Shell, Multinationals in crisistijd. Een studie naar de impact van de Tweede Wereldoorlog op het voortbestaan van Unilever en Koninklijke/Shell, Masterscriptie Universiteit van Utrecht, 26 augustus 2010.

  • G. Hondius Boldingh, ‘Chemische industrie in Nederland’, Chemisch Weekblad 16 (1919) 242-253.
    Tekst van een voordracht gehouden op 21 januari 1919 voor het Technologisch Gezelschap te Delft. Een overzicht werd gegeven van de chemische industrie in Nederland aan het einde van de Eerste Wereldoorlog.

  • Ton van Helvoort et al, Research & Development bij Unilever.
    In opdracht van Unilever R&D Vlaardingen wordt door de Stichting Historie der Techniek - gelieerd aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) - gewerkt aan een vijftal case-studies waarbij Ton van Helvoort de hoofdonderzoeker en -auteur is. De teksten zijn te lezen op de website https://actabiomedica.nl/boeken.html. 

    1. Biotechnologie: van wetenschap naar winkelschap revisited: Een historische analyse van de Biotech bij multinational Unilever.
    Ton van Helvoort; Eric Berkers; Mila Davids; Stichting Historie der Techniek. Eindhoven: Stichting Historie der Techniek, 2017.

    2. Gesmeerde kennis: een halve eeuw geschiedenis van Unilevers Becel.
    Ton van Helvoort; Eric Berkers; Mila Davids; Stichting Historie der Techniek. Eindhoven: Stichting Historie der Techniek, 2017.

    3. Vernieuwend wassen: R & D in Vlaardingen en de detergents-business van Unilever.
    Ton van Helvoort; Mila Davids; Harry Lintsen; Stichting Historie der Techniek. Eindhoven: Stichting Historie der Techniek, 2017.

    4. Marktleider met R & D: zichtbare en onzichtbare innovaties in Unilever-margarines.
    Ton van Helvoort; Stichting Historie der Techniek. Eindhoven: Stichting Historie der Techniek, 2017.

    5. Versnellen en veranderen: Unilever, katalyse en margarinegrondstoffen.
    Ton van Helvoort; Harry Lintsen; Stichting Historie der Techniek. Eindhoven: Stichting Historie der Techniek, 2017.

  • Ton van Helvoort en Ernst Homburg: Een eeuw chemische technologie in Nederland (2021). In opdracht van Stichting Hoogewerff-Fonds.

    In de afgelopen honderd jaar is de chemische technologie van groot belang geweest bij de economische ontwikkeling van de westerse geïndustrialiseerde wereld. Een eeuw chemische technologie in Nederland biedt een samenvattend overzicht van de ontwikkeling van het betreffende vakgebied tot nu toe, met een focus op de binnenlandse ontwikkelingen in internationale context. Maar inmiddels dienen zich nieuwe vraagstukken en mogelijkheden aan voor chemische technologen. De noodzaak om de CO2-uitstoot die het gevolg is van het gebruik van fossiele brand- en grondstoffen tot een minimum te beperken, vormt een grote uitdaging. De nieuwe vraagstukken liggen met name op het terrein van de onafwendbare energie-transitie en het gebruik van alternatieve grondstoffen voor de chemische industrie.
    Dit boek gaat dan ook niet alleen over de afgelopen eeuw. In het slothoofdstuk beschrijven de auteurs de uitdagingen aan de chemie en chemische technologie in de komende jaren. Ze laten daarbij zien dat het vakgebied chemische technologie ook in de komende era zeer belangrijk zal zijn voor de welvaart en het welzijn van ons land.
    U kunt het boek bestellen via de website van het Hoogewerff-fonds. Prijs: € 17,50 excl. verzend- en verpakkingskosten.

    Sheets van een voordracht van Ernst Homburg, gehouden op 26 november 2022 in Delft, over een eeuw chemische technologie in Nederland zijn als pdf-bestand te downloaden.

  • Ernst Homburg, 'Van volksscheikunde tot technologie: popularisering van de chemie in de negentiende eeuw', Gewina, Vol. 18, No. 2 (1995) 72-101.

  • Ernst Homburg, 'Historiografie van de chemische industrie: wat voor geschiedenissen zijn er, en waar is behoefte aan?' Sheets van een lezing tijdens het op 8 november 2019 te Leuven gehouden symposium '100 jaar Chemische Industrieën in de Lage Landen'. Een overzicht wordt gegeven van de verschillende benaderingen om de geschiedenis van de chemische industrie te beschrijven, hetgeen wordt geïllustreerd met voorbeelden van beschreven studies in boekvorm.

  • J.G. Hoogland, ‘Ontwikkeling der chemische industrie in Nederland’, Chemisch Weekblad 45, nr. 36 (1949) 557-559.

  • H.W. de Jong, 'Remedie of pijnstiller? De werking van combinatiebewegingen in de farmaceutische industrie', Gewina, Vol. 22, No. 1 (1999) 46-58.
    Het artikel behandelt de processen van combinatie en concentratie in de Nederlandse farmaceutische industrie in de late negentiende en twintigste eeuw.

  • H. Koopmans, Vijftig jaar scheikundige nijverheid in Nederland, Uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van het Hoogewerff-Fonds, Uitgeverij Waltman, Delft, 1967, 160 pagina's. Het boek (zonder de foto’s) is in zijn geheel (klik hier) als pdf-bestand te downloaden. Ook zijn de afzonderlijke hoofdstukken beschikbaar, zie de links hieronder met vermelding van de oorspronkelijke boekpaginanummers.
    • Voorwoord en inleiding [p. 5-11].
    • Hoofdstuk I. De situatie rond 1917 [p. 13-29].
    • Hoofdstuk II. 1917-1929: Van opkomst na de eerste wereldoorlog tot het crisisjaar [p. 31-45].
    • Hoofdstuk III. 1929-1939: De vooroorlogse jaren, waarin grote veranderingen optreden [p. 49-70].
    • Hoofdstuk IV. 1940-1947: De oorlogsjaren, een periode van stille voorbereiding en grote zorg [p. 71-75].
    • Hoofdstuk V. 1947-1957: Sterke uitbreiding van de industrie vóór het inwerkingtreden van de Euromarkt [p. 79-92].
    • Hoofdstuk VI. 1957-1967: De Nederlandse chemische industrie in de Euromarkt, een pijler van de nationale economie [p. 93-126].
    • Hoofdstuk VII. De Nederlandse chemische industrie vergeleken met die van de buurlanden. Samenvattend overzicht [p. 129-140].
    • Hoofdstuk VIII. Geraadpleegde literatuur en Registers van: Personen en instellingen, Bedrijven en Produkten [p. 141-160].
  • H.W. Lintsen (red.), Geschiedenis van de techniek in Nederland. De wording van een moderne samenleving 1800-1890. Deel III. Textiel. Gas, licht en elektriciteit. Bouw. Walburg Pers, Zutphen, 1993.
    • 7 G. Dil en E. Homburg, Gas, p. 107-133.
    • 9 H. van Bruggen, De gloeilamp, p. 162-171.
  • H.W. Lintsen (red.), Geschiedenis van de techniek in Nederland. De wording van een moderne samenleving 1800-1890. Deel V. Techniek, beroep en praktijk. Walburg Pers, Zutphen, 1994. G.P.J. Verbong en E. Homburg: Chemische kennis en de chemische industrie, p. 243-269.
  • Arjan van Rooij, The Company that Changed Itself: R&D and the Transformations of DSM, Amsterdam University Press, Amsterdam, 2007, 384 pagina’s. Het boek is te downloaden van het repository van de Amsterdam University Press.

  • Het Regionaal Historisch Centrum Limburg heeft de DSM-fotocollectie online beschikbaar gesteld. Nagenoeg vanaf de oprichting van de Staatsmijnen zijn sinds 1904 duizenden foto’s gemaakt. Klik hier voor de link naar de beschrijving van de collectie en de digitale foto’s.

  • Jonathan Steffen (ed.), Tomorrow's Answers Today. The history of AkzoNobel since 1646, Akzo Nobel, Amsterdam, 2008, 282 pagina's.

  • Esther Thole, 'Farma in Oss, al 100 jaar een begrip', website C2W van 30 september 2022.
    In 2023 is het 100 jaar geleden dat Organon werd opgericht en daarmee de farmaceutische industrie in Nederland echt van de grond kwam.

____________________________________________________________________________________________

Aangepast 13-11-2019, 9-12-2020, 23-09-2023


Cover van deel IV van de serie Geschiedenis van de techniek in Nederland, De wording van de moderne samenleving 1800-1890. In deel IV aandacht voor de Chemische industrie. Het boek is te raadplegen op de website van de Digitale Bibliotheek van de Nederlandse Letteren (zie de links hiernaast).

 

 

Cover van deel II van de serie Techniek in Nederland in de twintigste eeuw. In deel II aandacht voor de Chemische industrie. Dit onderwerp is als pdf-bestand te downloaden van deze website (zie de links hiernaast).

 

 

 

Cover van het nummer "Elf Provinciën", tijdschrift van de Nederlandse Chemische Industrie (NCI) uit mei 1968.  

 Een eeuw chemische technologie in NL

Cover van Ton van Helvoort en Ernst Homburg: Een eeuw chemische technologie in Nederland (2021).

 

Cover van H. Koopmans, Vijftig jaar scheikundige nijverheid in Nederland (zie links hiernaast).

 

Cover van het Engelstalig nummer van het Chemisch Magazine uit 1986 met als titel ’The Anatomy of Chemical Holland’.  

 

Cover Arjan van Rooij, The Company That Changed Itself, R&D and the Transformation of DSM. 

 

 

Cover Jonathan Steffen (ed.), Tomorrow's Answers Today. The history of AkzoNobel since 1646.

 

logo