Geschiedenis van de scheikunde in Nederlands-Indië
Chemisch jaarboekje der Nederlandsche Chemische Vereeniging in Nederlandsch-Indië uit 1941 (Klik hier voor het pdf-bestand, 5 MB).
In september 1941 werd door de Nederlandsche Chemische Vereeniging in Nederlands-Indië een chemisch jaarboekje gepubliceerd. Nederland zelf was sinds mei 1940 bezet door Duitsland en de oorlog met Japan zou in maart 1942 leiden tot een Japanse bezetting van Nederlands-Indië.
De Commissie voor het Rechtsverkeer in Oorlogstijd besloot in augustus 1940 de Nederlandse Chemische Vereniging, gerekend vanaf 14 mei 1940, voort te zetten in Nederlands-Indië onder een nieuw bestuur (zie p. 20 jaarboekje). Dat bestuur besloot een chemisch jaarboekje uit te brengen met een ledenlijst en een tijdschriftenlijst. Beiden geven een mooi beeld van de chemische activiteiten in de voormalige kolonie.
Deel 1 van het jaarboekje vermeldt de samenstelling van het bestuur, de chemische kringen en de diverse commissies (zie p. 6-7) alsmede de lijst met ereleden en leden. Tot de ereleden behoorden bekende Nederlandse chemici zoals Ernst Cohen en Peter Debije. De redactiecommissie was in 1941 niet zeker of die laatste nu wel in Amerika was, gezien het vraagteken achter de verblijfplaats (zie p. 10).
In deel 2 wordt een overzicht gegeven van de in Nederlands-Indië aanwezige chemische tijdschriften. In de tijdschriftenlijst zijn ongeveer 850 titels opgenomen die alfabetisch zijn gerangschikt. Historisch interessanter is de lijst (zie p. 28-29) van de instituten waar die tijdschriften zich bevonden. Van een Algemeen Proefstation te Medan tot een Veeartsenschool te Buitenzorg.
Het jaarboekje wordt niet vermeld in de NCC/ Picarta, dus lijkt in Nederland behoorlijk zeldzaam. Reden temeer om het te digitaliseren en op de CHG-website te plaatsen. Het jaarboekje is afkomstig uit het archief van de scheikundige Jan Adam Nijholt (1903-1984, zie p. 15) en belangeloos beschikbaar gesteld door het echtpaar P. Wiertz / C.J.G. Keijzer/ (neef).)
_________________________________________________________________________________
Overzicht van het scheikundig onderzoek in Nederlands-Indie, zie:
H.A.M. Snelders, De geschiedenis van de scheikunde in Nederland. Deel 2 (1997). De ontwikkeling van chemie en chemische technologie in de eerste helft van de twintigste eeuw, Delftse Universitaire Pers, Delft, 1997. I. De scheikunde in het begin van de twintigste eeuw, p. 18-21.
C.J. van Hulssen, Het chemische onderzoek in de jaren 1940—1945 op het Laboratorium voor Scheikundig Onderzoek te Buitenzorg, Chemisch Weekblad 42 (1946) 316-319.
_________________________________________________________________________________
Versie 30-4-2018
