Helaas ontbreken enkele beginpagina’s van het manuscript. Op het voorste schutblad staat wel een duidelijke handtekening te lezen: G.H. Ramdohr.
Bij nader onderzoek (zie vervolg deze sectie) komen we uit op Gabriel Henricus Ramdohr. Geboorte- en overlijdensdatum van Gabriel Henricus (ook wel als Hendrik vermeld) zijn helaas tot nu toe (d.d. 12-2024) niet gevonden, wel weten we een tijdsvolgorde van zijn leven uit openbare bronnen.
1791
Gabriel Hendrik Rahmdohr wordt op 21 september 1791 ingeschreven als lidmaat van de Nederduitse Gereformeerde Kerk Nijmegen (St. Stevenskerk) met aantekening: van ‘s Bosch (= van ’s-Hertogenbosch) en de opmerking: “Attestatie na (= naar) Aarnhem of elders 6 maij 1792”.
1792
Bij zijn vertrek uit Nijmegen wordt aangegeven dat hij op 6 mei 1792 naar “Arnhem of elders” verhuisde. Dat bleek elders te zijn, want hij wordt op die datum kerkelijk geregistreerd in ‘s-Hertogenbosch. Hierbij wordt vermeld dat hij afkomstig was uit Nijmegen.
1793
Op 18 mei 1793 vertrekt hij van ‘s-Hertogenbosch naar Breda.
In Breda wordt hij – vanuit Den Bosch - ingeschreven bij de Nederduitse Gereformeerde Kerk. Maar de exacte datum is niet aangegeven in de bron.
1796
Gabriel Hendrik Rahmdohr (geschreven Ramdorh) wordt op 24 november 1796 ingeschreven bij de Nederduitse Gereformeerde Kerk in Groningen, komende van Breda.
1800
Gabriel Henricus Ramdohr (geschreven als Ramdohz) trouwt op 21 september te Groningen met Maria Ti(e)boel. Zij is een dochter van de vooraanstaande Groningse apotheker Boudewijn Tieboel (1732-1814).
Bij hun ondertrouw in Groningen op 23 augustus 1800 en Utrecht op 31 augustus 1800 is hij ‘Apotheker bij ’s Lands Hospitaal van Bergen op den Zoom’ (= Bergen op Zoom). Hij bedrijft hetzelfde vak als zijn schoonvader Boudewijn Tieboel, maar dan in militaire dienst. Het Markiezenhof deed in die tijd dienst als militair hospitaal (1795-1819).
Maria Tieboel was al weduwe van Simeon Radersma afkomstig uit Sneek met wie zij in Groningen trouwde. Vermeld is ene Symion (?) Radersma, die in Sneek overlijdt volgens (akte)datum van 23 april 1791.
1801
Gabriel Henricus Ramdohr en Maria Tieboel schrijven zich in bij de Nederduitse Gereformeerde Kerk in Sneek, komend uit Groningen.
1804
Inschrijving van Gabriel Hendrik Ramdohr (gespeld als Randohr) en Maria Tieboel als lidmaten van de Nederduits Gereformeerde gemeente te Winterswijk, 13 mei 1804, met attestaties van Sneek. Het echtpaar wordt later uitgeschreven naar Lochem.
1806
Voor Gabriel Henricus Ramdohr wordt als beroep vermeld apothekersgast met als locatie de Grote Markt in Breda. Als toelichting voor de term apothekersgast wordt aangegeven: iemand, die niet-technische taken verricht in een farmacie, onder toezicht van een farmaceut.
1808
Gabriel Henricus Ramdohr wordt door het "Bureau van Gezondheid" benoemd als officier (3e klasse) voor de farmaceutische dienst bij het sedentair hospitaal te Bergen-op-Zoom. Dit moet hebben plaats gevonden in 1808 want de bron meldt, dat het Engelse leger een jaar eerder Zeeland was binnengevallen (1807).
Het Bureau van Gezondheid bestond sinds 1805 (tot 1810) onder de naam van ‘Geneeskundig Bestuur der Armée’, of ‘Geneeskundig Bestuur over de Armée en hospitalen’.
De naam G.H. Ramdohr staat vermeld in het ‘Officiersboekje’ van 1808. Onder de kop “Sedentair Hospitaal te Bergen op Zoom” staat de naam bij de Apothekers van de 3de Klasse. Een afbeelding van een militair apotheker in uniform staat hiernaast.
De naam Gabriel Henricus Ramdohr komt helaas niet voor in de inventaris van de stamboeken, naamlijsten, conduite- en pensioenstaten van officieren, onderofficieren en minderen der Landmacht, ca. 1795-1813. Noch in de inventaris van de officieren van gezondheid en overig personeel van de Militaire Hospitalen.
1813
Maria Tieboel vestigt zich op 10 december 1813 in Leeuwarden komende uit Groningen.
Noot: Aangezien Maria Tieboel zich alleen in Leeuwarden vestigt, ligt de conclusie voor de hand dat Gabriel Henricus Ramdohr toen elders in militaire dienst was óf was overleden. Haar vader was in 1811 vanuit Groningen teruggegaan naar Leeuwarden, toen hij stopte met zijn apotheek, en hij overlijdt in maart 1814. Waarschijnlijk opnieuw als weduwe heeft zijn dochter Maria zich in december 1813 ook naar Leeuwarden begeven. Twee andere dochters hadden zich eerder al in Leeuwarden gevestigd.
1823
In een akte van 4 juni 1823 wordt Maria Tieboel vermeld als weduwe van Hendrik Gabriel Ramdohr.
1826
Maria Tieboel vertrekt op 7 augustus 1826 van Leeuwarden naar het nabijgelegen Marssum. Hier vestigt zij zich in het monumentale Poptagasthuis voor ongetrouwde vrouwen en weduwen met oorspronkelijk 26 éénkamerwoningen rond een binnenhof.
1828
Een curieuze vermelding van ene Maria Tiboel, getrouwd met ene Ruhle, over een vertrek uit Grave naar Oss in 1828 met medeneming van de attestatie.
Noot: Deze vermelding is volledig onverklaarbaar in de bovenstaande context en vermoedelijk betreft het iemand met dezelfde naam.
1834
Maria Tieboel overlijdt op 15 februari 1834 op de leeftijd van 70 jaar in het Poptagasthuis te Marssum. Zij staat opnieuw vermeld als weduwe van Hendrik Gabriel Ramdohr. De overlijdensakte is opgemaakt in de Friese gemeente Menaldumadeel. Ook in de Leeuwarder courant (d.d. 21-02-1834) werd melding gemaakt van dit overlijden van Maria Tieboel. Daarna volgt een bericht over de verkoop van de inboedel.
Andere leden van de familie Ramdohr (of Ramdöhr)
De familie Ramdohr is een oudadellijk geslacht afkomstig uit Duitsland. Volgens de aan hen gewijde Wikipedia-pagina hebben veel Ramdohrs als officier dienstgedaan in het leger. Er is ook een Nederlandse tak van de Ramdohr familie, waarin vaak militairen te vinden zijn. In Duitsland zijn tevens enige apothekers met de naam Ramdohr bekend, maar zonder duidelijk verband met de Nederlandse Gabriel Henricus Ramdohr:
• Albert Johannes Paul Ramdohr (1859-) apotheker in Überlingen en Darmstadt.
• Heinrich Julius Gustav Ramdohr (1828–1890), apotheker, die naar Chili emigreerde.
• G. Ramdohr chemicus/farmaceut (Hannover), die ‘Ueber ein Zersetzungsproduct der Hippursäure’ publiceerde en G. Ramdohr (Bremen) ‘Ueber Morphium-Consumption’.
Johannes Daniel Ramdohr
Johannes Daniel Ramdohr, geboren op 4 april 1729 in Lennep (DE) en overleden op 13 april 1803, is het waard hier nader te beschouwen. Zijn naam wordt vermeld in het Naamregister der Heeren militaire Officieren [...] van [...] de troupen der Verenigde Provintien [...]. Veranderd en verbeterd voor den jaare 1781 met de gegevens: rang chirurgijn majoor / datum 16 April 1771 / onderdeel: Tweede Battaillon 7e Compagnie / lokatie: Garnizoen Veere.
In een notariële akte (d.d. 1-03-1775) te Bergen op Zoom wordt Johannes Daniel Ramdohr genoemd als chirurgijn-majoor van het 2e Battaillon van de heer kolonel Grave van Bijland alhier in garnizoen. Hij verleent daarin uitstel van betaling aan Jan George Zwitser.
In een andere notariële akte (d.d. 13-01-1776) te Bergen op Zoom wordt Johannes Daniel Ramdohr genoemd als chirurgijn-majoor van het 2e Battaillon van de heer kolonel Grave van Bijland alhier in garnizoen. De akte is een gezondheidsverklaring voor Johan Willem Fisscher afgegeven door Johannes Daniel Ramdohr en Johannis du Toij (MD = Medicinae Doctor).
Rond 1789 wordt hij opnieuw vermeld als chirurgijn-majoor in het Nederlandse leger, in het Regiment Nationalen Nr. 12 onder Frederik Christoffel Willem Graaf van Bylandt.
Johannes Daniel Ramdohr was getrouwd met Anna Maria Pronk (ook wel Pronck). De oudste dochter Christina Catharina Ramdöhr werd geboren te 's-Hertogenbosch en overleed op 18 juli 1829 op 66-jarige leeftijd te Groningen.
Er bestaat een vroeger testament opgemaakt in ‘s-Hertogenbosch (d.d. 03-07-1764) van Johan Daniel Ramdohr, chirurgijn in het regiment Zwitsers van kolonel Sturler, in garnizoen te ’s-Hertogenbosch, en Anna Maria Pronk.
Op 28 maart 1797 plaatste J.D. Ramdohr (gepensioneerd chirurgijn majoor) een advertentie in het Groninger Nieuwsblad (d.d. 31-03-1797) betreffende een gepensioneerde luitenant-kolonel A.L. Hulsebos, die in zijn huis was overleden. Klaarblijkelijk was J.D. Ramdohr gepensioneerd en had zich met zijn vrouw in Groningen gevestigd.
Johannes Daniel Ramdohr is op 74-jarige leeftijd overleden op 13 april 1803. Zijn zoon kapitein Nicolaas Jacobus Ramdohr overleed later in hetzelfde jaar.
Samengevat:
- Johannes Daniel Ramdohr heeft een aantal opvallende raakvlakken met het onze hoofdpersoon Gabriel Henricus Ramdohr, hoewel er geen concrete relatie aanwijsbaar is.
- Gedeelde achternaam, wat een familieband waarschijnlijk maakt.
- De verblijfplaatsen ‘s-Hertogenbosch en Bergen-op-Zoom (eind 18de eeuw) zijn ook van Gabriel Henricus Ramdohr bekend. Na 1800 woont Johannes Daniel Ramdohr in Groningen, wat de woonplaats is van Gabriel Henricus Ramdohrs vrouw en schoonvader, de apotheker Boudewijn Tieboel.
- Functie bij de geneeskundige dienst in het Bataafse/Nederlandse leger.
Lees verder: Manuscript van een militair apotheker. Deel 2. Inhoud van het manuscript
