Morris Award 2021 toegekend aan Ernst Homburg
Historische artikelen over lucht, waterstof en stikstof
Rede ’Het meten van moleculen’ door P.W.J. Debye in 1962
Afscheid Ernst Homburg uit het CHG-bestuur
Drie vooraanstaande chemici overleden
13e ICHC in 2021 in Vilnius uitgesteld tot 2023
Prof. dr. ir. Herman van Bekkum overleden
Uitgestelde CHG-activiteiten in 2020
Tentoonstellingen en diversen
Derde Nationaal Chemisch Erfgoed en Chemical Landmarks
Chemisch Weekblad gedigitaliseerd en 1903-1956 digitaal beschikbaar
Morris Award 2021 toegekend aan Ernst Homburg
The SHAC Morris Award for 2021 has been given to Ernst Homburg for his outstanding work on the history of the chemical industry. His contributions include major studies on the history of the madder industry; his seminal paper on the early history of industrial R&D laboratories; his comprehensive history of twentieth-century modern chemistry and the chemical industry embedded within a broader history of the Netherlands in Techniek In Nederland in the Twintigste Eeuw. And, particularly (in the context of this award), his “The Era of Diversification and Globalization (1950-2012)” in Solvay: History of a Multinational Family Firm (CUP, 2013), a book he co-edited with Kenneth Bertrams and Nicolas Coupain. Read more>>
_______________________________________________________________
Historische artikelen over lucht, waterstof en stikstof
Arsène Lepoivre van de Sectie Historiek schreef in het C2W en Mens & Molecule een serie historische artikelen over lucht, waterstof en stikstof. Die artikelen zijn online geplaatst op de website van de KVCV. Zie:
Onze lucht bleef lang een onbekende!
Waterstof, een historische bron van ideeën
Stikstof: what’s in a name?
____________________________________________________________________________
Rede 'Het meten van moleculen' door P.W.J. Debye in 1962
Op 4 augustus 1962 reikte Peter Debye in de Stadsschouwburg van Maastricht de Edmond Hustinx-chemieprijs uit aan een Zwitserse ingenieur en een Duitse wetenschapper. Ter gelegenheid daarvan hield hij de rede ‘Het meten van moleculen’. Het was de laatste rede die Debye in Europa hield. De in het Duits gehouden lezing werd indertijd door Philips op een grammofoonplaat uitgebracht. Door de Universiteit Maastricht werd die gedigitaliseerd en op YouTube (klik op de link) geplaatst.
_____________________________________________________________________________
Afscheid Ernst Homburg uit CHG-bestuur
Op 10 februari 2021 hebben we met het bestuur afscheid genomen van Ernst Homburg. Hij heeft de afgelopen 22 jaar een enorm belangrijke rol gespeeld binnen de Chemisch Historische Groep. Ernst heeft vorig jaar te kennen gegeven uit het CHG-bestuur te willen treden en hoewel het bijkans onmogelijk is om in zijn voetsporen te treden hebben we Thijs Hagendijk bereid gevonden het voorzittersschap op zich te nemen. Het secretariaat zal vanaf nu door Rob van den Berg worden bemand. Daarnaast maken ook Marieke Hendriksen, Albert Philipse, Pierre del Castilho en Arjan Linthorst nog steeds deel uit van het bestuur. De symposia over Chemie en Chemische Industrie in Indië en over Destillatie hebben we op moeten schuiven naar later dit jaar. Ze zullen doorgang vinden zodra de corona-situatie dat weer toestaat. We hopen in de komende tijd ook een keer per maand korte, on-line lezingen te gaan organiseren.
____________________________________________________________________________
Drie vooraanstaande chemici overleden
Na het overlijden van George Blasse, oud-hoogleraar scheikunde van de vaste stof aan de Universiteit Utrecht, op 30 december 2020 in München gingen in januari 2021 nog twee hoogleraren op gevorderde leeftijd heen.
Gerda Maria van Rosmalen, oud-hoogleraar industriële kristallisatie en schone technologie aan de TU Delft, overleed op 18 januari te Delft. In Elsevier Weekblad van 30 januari verscheen een necrologie met een ode aan haar als rolmodel in de mannenwereld van de TU Delft. 
Op 28 januari overleed Paul Jozef Crutzen in Duitsland waar hij jarenlang hoofd van het departement voor atmosferische chemie van het Max Planck Instituut in Mainz was geweest. Als Nobelprijswinnaar chemie in 1995 werd in het NOS nieuws en in kranten stilgestaan bij zijn heengaan. Hij was erelid van de KNCV. Martijn van Calmthout schreef in de Volkskrant van 29 januari een slotakkoord over 'de man die als atmosfeerchemicus zo nu en dan de wereld redde'. Namens het Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek Utrecht (IMAU) van de Universiteit Utrecht schreef prof. Thomas Röckmann een In memoriam: Paul Crutzen (1933 - 2021) ontdekte dat de mens de ozonlaag beïnvloedt. Ook in het C2W verscheen op 5 februari 2021 een In memoriam, opgesteld door Pauline van Schayck.
__________________________________________________________________
13 ICHC in 2021 in Vilnius uitgesteld tot 2023
Call for Papers 13th International Conference on History of Chemistry (ICHC), Vilnius 18-22 May 2021.
Lees meer voor details over de bijeenkomst in de bijlage.
Wegens de coronapandemie is de conferentie uitgesteld tot 2023. Zie: https://www.ichc2021vilnius.chgf.vu.lt/
________________________________________________________________
Prof. dr. ir. Herman van Bekkum overleden
Op 30 november 2020 overleed prof. dr. ir. Herman van Bekkum. Dat ging niet ongemerkt voorbij. Op de websites van de KNCV en de TU Delft verschenen berichten over zijn toch wel enigszins onverwachte overlijden. Het fysieke eeuwige leven was hem niet gegund, maar in de rubriek ‘Het eeuwige leven’ schreef Peter de Waard in de Volkskrant van 22 december 2020 een terugblik op het leven en werk van Herman van Bekkum (1932-2002) met als titel ‘Wetenschapper, volleyballer en ook schaker’.
__________________________________________________
Tentoonstellingen en diversen
In het Museum Hof van Busleyden in Mechelen loopt tot 21 juni 2021 de tentoonstelling ‘Back to Black’ over Bourgondisch Zwart. De geschiedenis van de wolververs wordt getoond met daarbij de resultaten van chemisch onderzoek. In het C2W van april 2020 (p. 28-29) staat een artikel over hoe de wolververs in Vlaanderen vanaf de vijftiende eeuw zwart textiel maakten.
Jan van der Mast schreef een uitgebreide biografie over Jacques van Marken. De eerste sociaal ondernemer van Nederland. Van Marken was de stichter van de Gist- en Spiritusfabriek te Delft.
___________________________________________________________________________
Uitgestelde CHG-activiteiten 2020
Vrijdagmiddag 25 september: een minisymposium over destillatie in het Jenevermuseum in Schiedam. Ook deze bijeenkomst is wegens de coronamaatregelen uitgesteld.
Het is het voornemen om de voor 3 april 2020 geplande bijeenkomst in Museum Bronbeek over Chemie en chemische industrie in Indië op een latere datum te houden.
De geplande bijeenkomst op dinsdag 9 juni over Chemie in Utrecht, 1700-1850, in de Sterrenwacht / Bolwerk Sonnenborgh in Utrecht is uitgesteld.
__________________________________________________________________________
Derde Nationaal Chemisch Erfgoed
Op 9 juni 2020 werd de plaquette voor het derde Nationaal Chemisch Erfgoed onthuld (klik op figuur voor vergroting). Wegens de coronacrisis kon dit helaas niet fysiek gebeuren, maar zal later in het jaar hopelijk alsnog kunnen plaatsvinden. De uitverkoren locatie is het Chemisch Laboratorium in het bastion Sonnenborgh in Utrecht. Hier begon de chemicus Johann Conrad Barchusen in 1695 met zijn experimenten.
In het C2W van mei 2020 schreef Frans Koeman een nadere toelichting met foto van de huidige opstelling in het bastion (Lees meer).
_______________________________________________
Chemical Landmarks
Nomineer je favoriete chemisch erfgoed
Nederland kent een rijke chemische historie, met veel bekende Nobelprijswinnaars en kwalitatief hoogstaand onderzoek. Veel locaties in Nederland kennen dan ook een bijzondere chemische geschiedenis. De Chemie Historische Groep en de KNCV wil belangrijk chemisch erfgoed op de kaart zetten en benoemen tot Chemical Landmark, oftewel Nationaal Chemisch Erfgoed. Hiervoor zijn wij op zoek naar historisch relevante nominaties.
In 2019 werd gekozen als het tweede chemische erfgoed: het Grote Kantoor van Gist-brocades op de DSM-site in Delft.
In 2020 werd het Chemisch Laboratorium in het bastion Sonnenborgh in Utrecht de derde locatie. Hier begon de chemicus Johann Conrad Barchusen in 1695 met zijn experimenten.
________________________________________________________________
Chemisch Weekblad gedigitaliseerd
Een bijzondere erfenis: Chemisch Weekblad gedigitaliseerd
Uit de erfenis van Hans van Spronsen verkreeg de Chemie Historische Groep jaargangen van het Chemisch Weekblad en het Chemisch Magazine over de periode 1908-1999 in haar bezit. Met financiële steun van de KNCV en een privédonatie werd het Chemisch Weekblad gedigitaliseerd. Het totale bestand omvat ruim 500 pdf-files op kwartaalniveau met een totale omvang van 12,5 Gigabyte. Momenteel wordt gewerkt hoe de bestanden direct beschikbaar kunnen worden gemaakt. Voorlopig zijn de bestanden echter reeds te raadplegen via een Dropbox-folder en via deze link toegankelijk.
De digitale versie van het Chemisch Weekblad 1903-1956, de jaargangen 1-52, is vanaf 2020 beschikbaar via de website van de bibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen. Ieder nummer is via deze link als pdf op te vragen.
