- Prof. dr. ir. Pieter (Piet) Ros (1939-2024) was van 1968 tot 1980 hoogleraar theoretische chemie aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) met als specialisme de kwantumchemie.
- Piet Ros werd op 24 juli 1939 geboren in Raamsdonkveer (Noord-Brabant). In 1957 slaagde hij voor het HBS-B examen op het Willem van Oranje College in Waalwijk. Hij studeerde scheikunde aan de in 1956 opgerichte Technische Hogeschool Eindhoven (THE) en behoorde tot de eerste tien afstudeerders van de THE die in juli 1962 hun ingenieursdiploma ontvingen. Hij studeerde met lof af bij de hoogleraar anorganische chemie prof. dr. G.C.A. Schuit. En hij schreef een afstudeerverslag over de kinetiek en mechanisme van de Wacker-reactie, de katalytische omzetting van etheen naar aceetaldehyde.
- Ros deed een promotieonderzoek op het nieuwe terrein van de kwantumchemie en promoveerde met lof op 13 oktober 1964 bij prof. dr. G.C.A. Schuit op het proefschrift ‘Molecular orbital calculations on copper-chloride complexes’. Het proefschrift is te downloaden van het TUE research portal. In het Chemisch Weekblad 63 (1967, p. 381-385) beschreef hij zijn promotieonderzoek in het artikel ‘Resultaten van enige ’’molecular orbital" berekeningen aan anorganische systemen’. Voor zijn promotie was Ros in mei 1964 al in dienst getreden bij de fundamentele researchgroep van het Koninklijke/Shell Laboratorium te Amsterdam. Na de promotie was hij twee jaar werkzaam aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Cambridge/Boston in de Solid State and Molecular Theory Group van prof. J.C. Slater om zich verder te bekwamen in de kwantumtheoretische chemie.
- In december 1967 volgde de stap naar de VU met zijn benoeming tot buitengewoon hoogleraar in de nieuwe leerstoel theoretische en anorganische chemie. Toen nog gevestigd in De Lairessestraat en zonder eigen computer. Op 22 november 1968 aanvaardde hij zijn ambt met de oratie ‘Numerieke scheikunde’. In 1969 volgde de benoeming tot fulltime hoogleraar en werd het dienstverband met de Shell beëindigd. In hetzelfde jaar werd de SON-werkgemeenschap Quantumtheoretische Chemie opgericht waarvan hij deel uitmaakte. In 1971 werd de leeropdracht gewijzigd in alleen theoretische chemie. Ros was een van de Nederlandse pioniers om met de kwantummechanica bepaalde eigenschappen van moleculen te berekenen. Daarbij werd onder meer de Hartree-Fock-Slater methode toegepast. De latere hoogleraar E.J. Baerends was een van de eerste promovendi van Ros en promoveerde op 21 februari 1975 op het proefschrift ‘Self-consistent molecular Hartree-Fock-Slater calculations’. Dat de ontwikkelingen langzaam maar gestaag verliepen moge blijken uit de titel van het artikel ‘Quantumtheoretische Chemie: eindelijk toe aan verbindingen van overgangsmetalen’, in het Chemisch Weekblad 75 (1979) p. m99-101. Zijn rol wordt nader belicht in het hoofdstuk ‘Moleculen doorgrond: kwantumchemie en spectroscopie’ uit de geschiedenis van de scheikunde in Nederland 3 (p. 125 en 127).
- Ros had tevens ambitie en talent voor bestuurszaken. Dat begon in 1974 als decaan van de subfaculteit scheikunde en werd het jaar daarop gevolgd door het lidmaatschap van het College van Bestuur van de VU. Begin 1980 stopte hij met het scheikundeonderzoek en werd voorzitter van de directie van het Academisch Ziekenhuis van de VU (AZVU). Dat was een totaal andere wereld, van de vrijheid die hij had als hoogleraar in de jaren zeventig naar het leiden van een strakke organisatie van een ziekenhuis. Die functie vervulde hij tot 1999 en hij kwam daarbij geregeld in het nieuws vooral bij bezuinigingen op de medische zorg (zie KB/Delpher/Kranten). Op de website Geheugen van de VU staat een video over zijn afscheid met de mening van enkele collega’s over wat hij voor het ziekenhuis heeft betekend. Hij was in 1989 tevens de oprichter en eerste voorzitter van de Vereniging Academische Ziekenhuizen. In 1992 werd hij onderscheiden als Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
- Ros bleef na zijn afscheid van de VU actief als bestuurder, deed advieswerk en keerde zelfs terug naar de TUE in de Raad van Toezicht. Op de website van de TUE staat een interview, gehouden door Cora van den Berg, waarin Ros terugkijkt op zijn studententijd en latere carrière. Hij overleed op 84-jarige leeftijd in mei 2024.
_______________________________________________________________________________
29-05-2024
