Dijkstra, Auke
Prof. dr. Auke Dijkstra (1929) was van 1965-1972 lector analytische chemie aan de Technische Hogeschool Delft en van 1972-1983 hoogleraar analytische chemie aan de Universiteit Utrecht.- Auke Dijkstra werd op 15 juli 1929 geboren in het Friese Marssum. Hij slaagde in juli 1947 voor het eindexamen HBS aan de Rijks-HBS in Leeuwarden. En ging vervolgens wis- en natuurkunde studeren aan de Rijksuniversiteit van Groningen en behaalde daar begin 1951 het kandidaatsexamen. Hij sloot zijn studie in september 1954 af aan de Universiteit Leiden met het doctoraal examen in de scheikunde. Er volgde in Leiden een promotieonderzoek bij prof. dr. J.J. Hermans, die in 1953 Groningen voor Leiden had ingewisseld. De promotie vond plaats op 2 november 1955 met het proefschrift ‘Thermodynamic and dimensional properties of polymer molecules in solution’. Het proefschrift werd opgedragen aan ‘Heit en Mem’ en is te downloaden van de website van de Universiteit Leiden.
- Na de promotie was hij tot 1959 werkzaam als wetenschappelijk medewerker van de Stichting Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) en doceerde hij fysische chemie aan de universiteit van lbadan in Nigeria. Daarna trad hij in dienst als research-chemicus bij het Centraal Laboratorium van de Staatsmijnen in Geleen (DSM) en voerde analyses uit met gaschromatografie en röntgendiffractie.
- Auke Dijkstra werd in 1965 benoemd tot lector analytische chemie aan de Technische Hogeschool Delft in het bijzonder met betrekking tot de micro-analyse. De analytische chemie was toen gehuisvest in een nieuw gebouw aan de Jaffalaan tegenover het scheikundegebouw aan de Julianalaan. Op 18 februari 1966 hield hij de openbare les ‘Uit het rijke analytische leven’. De voordracht is te downloaden van de TU Delft Repository (28 MB). Zijn aandacht in Delft richtte zich op automatisering zoals geïllustreerd met het artikel ‘Computers in de analytische chemie’ in het Chemisch Weekblad van oktober 1969 (p. 35-39). In 1971 verscheen het collegedictaat ‘Automatisering in de analytische chemie’.
- In 1969 werd Auke Dijkstra voorzitter van de (nog steeds bestaande) sectie voor Analytische Chemie van de KNCV, een nevenfunctie die hij jarenlang uitoefende. De analytische chemie was in de voorgaande twintig jaar radicaal veranderd. Die omwenteling was tot stand gebracht door de introductie van de vele instrumentele analysemethoden met verregaande specialisatie tot gevolg. In een artikel ‘Analytische chemie: kwijnende en verdwijnende wetenschap?’ in het Chemisch Weekblad van 5 februari 1971 (p. 8-10) begon hij met de discussie over de rol van analytische chemie in de wetenschap en het wetenschappelijk onderwijs.
- Per 1 januari 1972 volgde een nieuwe stap in zijn loopbaan door de benoeming tot hoogleraar analytische chemie aan de Universiteit Utrecht als opvolger van prof. dr. J. Smittenberg. Hij werd de collega van prof. dr. G. Dijkstra, hoogleraar spectrochemische analyse, in het Analytisch Chemisch Laboratorium aan de Croesestraat. In 1973 verscheen het collegedictaat ‘Algemene aspecten van de analytische chemie’. Hij richtte zich op de statistische verwerking van analytische meetresultaten en werd samen met prof. G. Kateman uit Nijmegen een van de drijvende krachten achter de chemometrie als een nieuwe discipline van de analytische chemie in Nederland. Vanaf 1973 gaf hij de KNCV-nascholingscursus ‘Rationalisatie en optimalisering van analysemethoden’. Samen met Desiré L. Massart en Leonard Kaufman stelde hij het boek ‘Evaluation and optimization of laboratory methods and analytical procedures: a survey of statistical and mathematical techniques’ samen. De proceedings van een in Amsterdam gehouden congres is een van de eerste boeken over chemometrie en werd in 1978 uitgegeven door Elsevier.
- Per 1 juli 1983 werd hem eervol ontslag verleend aan de universiteit en eindigde zijn wetenschappelijke carrière. Hij werd niet opgevolgd. Op de website Catalogus Professorum Academiæ Rheno-Traiectinæ staat een tabellarisch overzicht. Auke Dijkstra is opgenomen in de Chemistry Tree en zijn publicaties in boekvorm staan vermeld in WordCat.
___________________________________________________________________________
Datum: 13-2-2023
