Toenmalig Nederlands-Indië / Indonesië
Op 15 oktober 2021 hield de CHG het minisymposium 'Chemie en Chemische Industrie in Indië', dat werd gehouden in het Landgoed Bronbeek in Arnhem. Klik hier voor de uitgebreide beschrijving van het programma met inleiding en samenvatting van de vier lezingen.
In de toenmalige Nederlandse koloniën werd op (semi-)industriële schaal chemie bedreven. Een interessant artikel hierover is gepubliceerd in het NA magazine. Lees het NA 6 (2012) pg 84-85, uitgegeven door Het Genootschap voor het Nationaal Archief, geschreven door Jeroen Bos met als titel Kwikzilver, kaneel en drakenbloed.
In juni 2011 hielden Lissa Roberts en Jeroen Bos tijdens het CHG mini-symposium Scheikunde in Nederland in de 18e eeuw, gehouden in het Teylers Museum, een uitgebreide presentatie over Chemistry and colonialism in the port cities of Amsterdam and Batavia.
E.L. Selleger, ‘Papierfabricage in Nederlandsch-Indië en de papierfabriek te Padalarang bij Bandoeng (1)’, De ingenieur, jrg. 38, 1923, no. 46, p. 939-942.
Het tijdschrift is gedigitaliseerd door de Koninklijke Bibliotheek. Het artikel is op te zoeken en te downloaden op http://tijdschriften.kb.nl/ m.b.v. de optie ‘Uitgebreid zoeken’ en de zoekopties: Titel tijdschrift: ‘Ingenieur’, Jaar van uitgave: ‘1923’ en de tekst: ‘Papierfabricage’.
Voor een overzicht van de chemische activiteiten in het toenmalige Nederlands-Indië wordt verwezen naar de website van de Koloniale Collectie (KIT) van de Universiteit Leiden. Hier staan de jaargangen (1939-1944) van het tijdschrift 'Mededeeling van het Laboratorium voor scheikundig onderzoek te Buitenzorg (Java)' weergegeven.
H. Maat, ‘Techniek en het koloniale verleden’ in: J.W. Schot, .H. Lintsen, A. Rip en A.A.A. de la Bruhèze (red.), Techniek in Nederland in de twintigste eeuw, Deel VII, Techniek en modernisering, balans van de twintigste eeuw. Stichting Historie der techniek, Walburg Pers, Zutphen, 2003, p. 174-195. Opgenomen in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (www.dbnl.org).
Inhoud: Techniek en koloniën - Techniek en suiker - Innovaties in de rietteelt - Innovaties in de suikerfabricage – Afhankelijkheid – Onafhankelijkheid - Conclusie.
De suikerindustrie in Brazilië, Indonesië, Nederland en Suriname
Fotografie Noorderlicht, is de beheerder van een project The Sweet and Sour Story of Sugar waarin o.a. overblijfselen van de suikerfabrieken in Brazilië, Indonesië, Nederland en Suriname in beeld worden gebracht door verschillende fotografen.
Op Java in Indonesië zijn tussen eind 1800 en begin 1900 ongeveer 200 suikerrietfabrieken gebouwd. In deze fabrieken stonden veel grote (stoom) machines en dynamo's geleverd door de Nederlandse industrie. Zie:Rudo Hemsen, ‘Het industrieel verleden van de suiker industrie op Java (Olean, Semboro en Pesantren) vanaf 1870 tot heden’. (Lees meer>>)
Handboeken ten dienste van de suikerrietcultuur en de rietsuikerfabricage op Java werden opgesteld door Hendrik Coenraad Prinsen Geerligs (1864-1953), een leerling van J.H. van ’t Hoff en J.W. Gunning. Hij was van 1896 tot 1908 directeur van het proefstation voor de Javasuikerindustrie. In het door W.P. Jorissen, in het Chemisch Weekblad 49 (1953) 905-908, geschreven In Memoriam wordt ruimschoots ingegaan op zijn rol in de rietsuikerindustrie.
J.W. Hes, ‘Het gebruik van klei voor het zuiveren van suiker’, Chemisch Weekblad 47, nr. 33 (1951) 612-613.
Dr. P. Honig, scheik. ing., ‘De scheikundige en de Java-suikerindustrie’, in: Chemisch Weekblad, 25e jaargang, no. 29, 21 juli 1928, p. 433-434. Uitgebracht ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Nederlandse Chemische Vereniging. Klik hier voor de beide pagina’s.
Over de suikerindustrie in Indonesië verschenen de volgende twee boeken :
- G. Roger Knight, Commodities and colonialism: the story of big sugar in Indonesia, 1880 – 1942. Leiden, Brill, 2013, XII, 291 pp. Klik hier voor meer informatie over het boek.
- Margaret Leidelmeijer, Van suikermolen tot groot bedrijf: technische vernieuwingen in de Java-suikerindustrie in de negentiende eeuw. Amsterdam, NEHA, 1997, 368 pp. Klik hier voor meer informatie over het boek.
- Het gelijknamige proefschrift van Leidelmeijer is als pdf-bestand (15.4 MB) te downloaden van de website van de Technische Universiteit Eindhoven.
