CV Willem Jacques Hornix (1930-2019) opgesteld door Ernst Homburg
1930 Geboren op 16 mei 1930 te Utrecht.
1948 - 1960? Lid van Veritas (zie Gedenkboek).
1953 Kandidaatsexamen Wis- en Natuurkunde.
1960 (17 november) Doctoraal scheikunde aan de Universiteit te Utrecht (woont in Nijmegen).
1967 - 1969 Verbonden aan het Department of Applied Mathematics and Mathematical Physics, University College of South Wales in Cardiff (UK), om zijn promotieonderzoek te doen onder leiding van prof. Peter T. Landsberg.
1969 Vestigt zich in Nijmegen.
1970 (juli) Promotie bij Professor Peter T. Landsberg tot Phil. Dr. aan de University of Wales (University College of South Wales and Monmouthshire), in Cardiff, op het proefschrift: An Axiomatization of Classical Phenomenological Thermodynamics.
1970 Het inschakelen van televisie in het scheikunde-onderwijs begon in Nijmegen in 1970 en in mijn (E. Homburg) studiejaar 1971 werd dat verder uitgebouwd. Blaauw en Wim waren overtuigde discipelen van de nieuwe aanpak en zij publiceerden enkele artikelen in het Chemisch Weekblad met een uitleg van hoe ze te werk gingen en wat de voordelen waren. Zo kregen we instructiefilmpjes over de wijze van titreren, het gebruik van een pH-meter en met name de wiskunde werd op het televisiescherm uitgelegd. Wim is altijd enthousiast geweest in het uitproberen van onderwijsmethoden. Niet alleen bij het inschakelen van audiovisuele middelen maar ook bijvoorbeeld het projectonderwijs. Inschakeling van televisie in het onderwijs zou uiteindelijk niet zo'n succes blijken, met name omdat het zeer tijdrovend bleek om goede opnamen te maken. Ondanks het feit dat het experiment werd gestopt heb ik in mijn eerste jaren scheikundestudie ongemerkt kennis gemaakt met Wims onuitputtelijke energie om vernieuwingen in het onderwijs aan te brengen. (Ton van Helvoort)
* H.J.A. Blaauw en W.J. Hornix, Chemisch Weekblad 16 juli 1971.
* H.J.A. Blaauw, Chemisch Weekblad 3 september 1971.
1970-1995 Terug in Nederland werkte hij aan de universiteit te Nijmegen als wetenschappelijk medewerker voor onderwijszaken bij de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen tot zijn pensionering in 1995.Thermodynamica en de historie van de chemie zijn de twee onderwerpen van zijn wetenschappelijke carrière. Hij stond mede aan de wieg van de Chemie Historische Groep van de KNCV.
1974 (nov.) Themanummer Chemisch Weekblad over Chemie en Samenleving, Nijmegen, Ethiek en politiek, door W.J. Hornix.
“Het meest recente initiatief is de uitgave van 'Revoluon', tijdschrift over technologie, natuurwetenschappen en kapitaal, dat wordt geredigeerd door scheikundestudenten. Deze vormen van actie zijn verbonden met een non-coöperatieve instelling ten aanzien van vele van de gekozen organen van de faculteit en sectie.” (Chemisch Weekblad 29 november 1974).
1978 (sept.) De ontwikkeling van de kleurstofindustrie. Een case-study over de maatschappelijke factoren die de natuurwetenschappen bepalen, over de technologisch-wetenschappelijke factor in de industriële ontwikkeling en over de maatschappelijke rol van de natuurwetenschappelijke onderzoeker (onderzoekvoorstel), september 1978 (10 pp). Ook in Duitse vertaling (16 pp) en in Engelse samenvatting (2 pp).
1979 (mrt.) Voorstel met betrekking tot de oriëntatieperiode van het onderzoek binnen het project over "De ontwikkeling van de kleurstofindustrie", maart 1979 (7 pp).
1979 Henk van de Belt: Misschien komt dat ook omdat ik nooit goed ben geweest in het vertellen van anekdotes, waarin Wim een ware meester was. Dat talent hing m.i. samen met het ietwat boosaardige genoegen dat hij schiep in het uitdenken en uitvoeren van allerlei ‘practical jokes’. Als je iemand een poets wil bakken, moet je er natuurlijk ook meeslepend over kunnen vertellen. Jij herinnert je ongetwijfeld ook nog het verhaal dat directeur Aarts, nadat Wim het W&S-project over de kleurstofindustrie had binnengehaald, weigerde om daarvoor kamers voor de aan te trekken medewerkers beschikbaar te stellen. Geen nood, dacht Wim, dan slaan we gewoon tenten op voor de ingang van het faculteitsgebouw op het Toernooiveld! Door die dreiging was de toewijzing van kamers snel beklonken.
1982 (1 febr.) Brief Aan “alle leden van het wetenschappelijk personeel van de Katholieke Universiteit Nijmegen” - over het (bijgevoegde) Manifest “Wetenschap en de bedreigde menselijke toekomst.” Ondertekend door: - drs. H. van de Belt, Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen (*) - Prof. dr. W. Dupré, Centrale Interfaculteit, - Prof. dr. H. Hoefnagels, Faculteit der Sociale wetenschappen, - Prof. dr. O.R. Hommes, Faculteit der Geneeskunde, - Dr. W.J. Hornix, Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen (*), - Prof. dr. G. Huizer, Derde Wereldcentrum, - Prof. dr. ir. A. van Leeuwen, Studiecentrum voor Vredesvraagstukken, - Drs. M. Schouten, Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen, - A.W. Slootman, Faculteit der Sociale wetenschappen / Centrale Interfaculteit, - Dr. F.J.K.J. Soontiëns, Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen.
* Oproep het manifest te ondertekenen, en/of deel te nemen aan de Werkgroep.
1984 (27 nov.) Mededelingenblad Wetenschap & Toekomst, No. 1. Redactieraad ad hoc: Piet Bruinsma, Peter Hendriks, Trix Janssen, Marjolein van Kraaikamp. (EH: hier wel voornamen! In de meeste W&T stukken nooit). Jaarverslag 1984/ 1985, - Hoefnagels trad 27 sept. 1984 af als voorzitter, - Hornix is waarnemend voorzitter; na inwerkperiode neemt Vendrik het over, - er werd een werkgroep gevormd die een symposium over Prigogine voorbereidde. Deze was (deels) voortgekomen uit de werkgroep fundamentele discussie. - Hoefnagels houdt zich ook met Prigogine’s dissipatieve structuren bezig. Prigogine zou eerst najaar 1985 komen, is nu uitgesteld tot voorjaar 1986. (p. 16)
1985 Wim Hornix, ‘De betekenis van het grondslagenonderzoek voor de filosofie en de didaktiek van de thermodynamica’, in de bundel artikelen over de filosofie en grondslagen van de chemie onder redactie van Arie Rip, 1985, p. 97-122. Als pdf-bestand te downloaden.
1986-? Wim Hornix was sinds de oprichting in 1986 voorzitter van de sub-werkgroep Grondslagen van de Thermodynamica.
1987 (11 juni) bericht in NRC over het International Colloquium 'Newton's Scientific and Philosophical Legacy' dat in Nijmegen plaatsvond.
1993 In de lezing ‘Wat stelt de Tweede Hoofdwet?’, gehouden op het KNCV-Wintercongres op 8 januari 1993, stelde Wim Hornix een nieuwe formulering van de tweede hoofdwet van de thermodynamica voor.
* Eén van de sprekers is Dr. W.J. Hornix, docent Geschiedenis der Natuurwetenschappen aan de Katholieke Universiteit Nijmegen en voorzitter van de discussiegroep. Hij zal in zijn lezing een nieuwe formulering van de Tweede Hoofdwet verdedigen. Aan de oude formulering van Clausius en Kelvin, die tot nog toe wordt gebruikt, kleven enkele bezwaren die door de nieuwe formulering worden weggenomen. Hornix wil in zijn voordracht in korte lijnen laten zien hoe de nieuwe formulering te bewijzen valt. (Chemisch Weekblad 49, 3 december 1992).
1998 (29 mei) In het hetzelfde jaar werd hij voorzitter van de Werkgroep Filosofie van de Chemie. Ledenbestand: op 31 december bedroeg het aantal leden 209, waarvan 64 jonger dan 25 jaar. Bestuur: Dr. W.J. Hornix, per 29 mei voorzitter (Chemisch Weekblad 20, 16 mei 1998).
1998 (10 sept.) De CHG is opgericht vanuit de Werkgroep Filosofie van de Chemie. Werkgroeplid Willem Hornix nam het initiatief tot een bijeenkomst over ‘De geschiedenis van de scheikunde in Nederland’ op 10 september 1998, naar aanleiding van het verschijnen van het tweede deel van Harry Snelders’ Geschiedenis van de scheikunde in Nederland. Deze bijeenkomst werd breed aangekondigd. Ieder van wie bekend was dat hij/zij actieve interesse had in de geschiedenis van de chemie kreeg een uitnodigingsbrief. Tijdens de bijeenkomst viel het besluit om binnen de KNCV een Chemie-Historische Groep op te richten. Er werd een voorlopig bestuur gevormd bestaande uit Willem Hornix, Geo Dijkstra en Trienke van der Spek. Ook werd er die dag een lijst met vragen verspreid over de taken die de CHG op zich zou moeten nemen. Deze werd door 22 personen ingevuld.
1999 (7 jan.) Op het KNCV-Wintercongres op 7 januari 1999 werd de CHG formeel opgericht. Taakomschrijving en reglement van de groep werden vastgesteld, en er werd een bestuur gekozen bestaande uit: Willem Hornix, Trienke van der Spek, Harre Kayen en Ernst Homburg. Op hetzelfde Wintercongres werd ook een voorstel tot oprichting van de Sectie Chemie in Context (CiC) van de KNCV besproken.
2001 Thermodynamica en historie van de chemie kwamen samen in het in 2001 uitgegeven boek ter ere van Jacobus van ‘t Hoff: W.J. Hornix and S.H.W.M. Mannnaerts (eds), Van 't Hoff and the emergence of Chemical Thermodynamics, Centennial for the first Nobel Prize in chemistry (1901-2001), Delft University Press Science, Delft 2001, 307 pages. Klik hier voor de inhoudsopgave.
2019 (9 dec.) overleden te Ubbergen.
