Prof. dr. Hugo Christiaan Beyerman (1919-2008) was van 1954 tot 1965 lector en van 1965 tot 1984 hoogleraar organische chemie aan de Technische Universiteit Delft. Zijn vakgebied was de chemie van de natuurlijke stoffen.- Hugo Beyerman werd geboren als Beijerman op 22 september 1919 te Rijswijk. Hij volgde in Den Haag het HBS-B-onderwijs aan het Vrijzinnig Christelijk Lyceum en behaalde in juli 1937 zijn diploma. In een krantenbericht in de Maasbode met de examenuitslag wordt zijn naam dan al als Beyerman gespeld, zodat die variant hier verder wordt gehanteerd.
- In de herfst van 1937 werd begonnen aan de studie scheikunde in Delft maar in 1938 verhuisde hij naar Zwitserland en ging verder studeren aan Eidgenössischen Technischen Hochschule (ETH) in Zürich. Daar behaalde hij in de zomer van 1942 zijn diploma als chemisch ingenieur. Na een korte onderbreking werkte hij in het organisch-chemisch laboratorium van de ETH aan zijn promotieonderzoek. In maart 1945 promoveerde hij bij de hoogleraren L. Ruzicka en V. Prelog (co-referent). Het proefschrift ‘Zur Kenntnis der Lipoide aus Hypophysenvorderlappen’ is te downloaden van de website van de ETH in Zürich en handelt over onderzoek aan lipoïden uit de voorkwab van de hypofyse.
- In 1945 keerde Beyerman terug naar Nederland, werd lid van de KNCV en vestigde zich in Naarden. Tot zijn benoeming in Delft had hij diverse betrekkingen. Volgens berichten in het Chemisch Weekblad werkte hij in 1946 bij het Pharmaco-therapeutisch laboratorium van de Universiteit van Amsterdam, het laboratorium van hoogleraar Ernst Laqueur en medeoprichter van Organon. In maart 1948 trad Beyerman in dienst bij Organon. Van 1950 tot 1954 was hij conservator van het laboratorium voor organische scheikunde van de Amsterdamse Universiteit en bekleedde aldaar in 1953 tevens de functie van privaatdocent.
- In oktober 1954 werd Beyerman benoemd tot lector in de organische chemie in de afdeling der scheikundige technologie te Delft en verhuisde naar Wassenaar. Hij hield op 2 februari 1955 bij de aanvaarden van zijn functie een voordracht getiteld ‘Over bijdragen van de organische chemie tot de bereiding van geneesmiddelen’.
- Het onderzoek van Beyerman in Delft richtte zich op peptiden, steroïden en alkaloïden, veelal complexe moleculen met korte triviale namen en lange systematische namen. Bij het onderzoek naar de synthese van steroïden werd in 1963 een succesvolle methode ontwikkeld om een reactieve hydroxylgroep succesvol af te schermen met een tert-butylgroep door reactie met isobuteen. De structuuropheldering van de gesynthetiseerde verbindingen kostte de nodige tijd en moeite. In de lezing ‘Over moderne organisch chemische methodes voor het vaststellen van structuurformules’, gehouden tijdens het Kekulé-Symposium van de Sectie voor Organische Chemie van de KNCV, ging hij uitgebreid op de problematiek in. De voordracht werd integraal gepubliceerd in het Chemisch Weekblad 55 (1959, p. 221-231). Beyerman maakte de opkomst mee van de instrumentele analytische chemie in de jaren vijftig en zestig die de structuuropheldering van organische verbindingen totaal veranderde.
- In januari 1965 werd Beyerman benoemd tot hoogleraar organische chemie, een functie die hij tot zijn emeritaat in 1984 uitoefende. Hij hield op 19 mei 1965 zijn intreerede ‘Waarom organische chemie?’ bij de aanvaarding van het ambt. De rede is te downloaden van de TU Delft Repository. Samen met zijn promovendi werd het onderzoek naar peptiden en alkaloïden voorgezet. Proefschriften van acht van zijn promovendi tussen 1969 en 1986 zijn te downloaden van de TU Delft Repository.
- Onderzoek werd onder meer verricht naar de geautomatiseerde synthese van biologische macromoleculen, het opbouwen van een peptideketen uit de aminozuren. In Noordwijk organiseerde Beyerman van 18-23 september 1966 het Eight European Peptide Symposium. Er kon slechts op uitnodiging worden deelgenomen. Tijdens dit symposium presenteerde de Amerikaan Robert Bruce Merrifield de automatische peptide-synthese vanaf een vaste drager. Merrifield zou daarvoor in 1984 de Nobelprijs voor de chemie krijgen. Het Chemisch Weekblad publiceerde in november 1966 (p. B 425) een kort verslag van dit internationale peptide symposium. Beyerman was samen met zijn medewerkers A. van de Linde en W. Maassen van den Brink editor van de 'Proceedings of the eighth European Peptide Symposium' die in 1967 werden gepubliceerd. Merrifield had de methode gevonden waar men in Delft naar op zoek was. Diens methode werd nader bestudeerd en zodanig verbeterd dat in 1968 een lineair polypeptide als calcitonine met 32 aminozuren was te synthetiseren.
- Een tweede belangrijk onderzoeksgebied was de synthese van fysiologisch actieve stoffen uit de plantenwereld zoals de opiumalkaloïden. Jarenlang werd samen met dr. Leendert Maat en Hans Bosman van de Verenigde Pharmaceutische Fabrieken gewerkt aan een geschikte synthetische route naar codeïne en morfine. In 1976 en 1978 werd daarover in het tijdschrift Recueil des Travaux Chimiques des Pays-Bas gepubliceerd.
- Beyerman beperkte zich in zijn loopbaan tot de wetenschap. Hij was in de jaren zestig wel werkgroepleider van een SON-onderzoek naar de synthese van glucagon, een hormoonpeptide. En werd in 1963 lid van de redactie van Recueil des Travaux Chimiques des Pays-Bas, het tijdschrift waarin hij regelmatig publiceerde. Bij zijn afscheid in mei 1984 werden ruim 250 publicaties gebundeld.
- Na zijn emeritaat verhuisde hij naar Zwitserland. Een chemisch-wetenschappelijk boek over zijn onderzoeksgebied is er niet gekomen. Hij richtte zich op de geschiedenis van zijn familie. In 1995 verscheen daarover het boek ‘Walvisvaart, wijnhandel & schilderkunst. De Rotterdamse reders Beyerman’ bij De Bataafsche Leeuw, Amsterdam. In het Rotterdamsch Nieuwsblad van 27 februari 1996 staat een korte bespreking van het boek.
- Beyerman is opgenomen in de Chemistry Tree met een lijst van zijn wetenschappelijke publicaties en de publicaties in boekvorm zijn opgenomen in Worldcat.
- Beyerman was getrouwd met B.A. Federspiel. Zij overleefde haar man die op 88-jarige leeftijd op 6 augustus 2008 overleed in Zwitserland. In het Kwarteeuwboek van het Technologisch Gezelschap te Delft 1990-2015, uitgegeven in 2016, schreef Leendert Maat in oktober 2008 een persoonlijke herinnering aan prof. dr. H.C. Beyerman. Deze herinnering is met toestemming op de CHG-website geplaatst.
_____________________________________________________________________________________________
Aangepast 9-11-2019
