- Prof. dr. Kornelis (Kees) Rietema (1921-1993) was van 1947 tot 1959 wetenschappelijk medewerker van het Koninklijk Shell Laboratorium te Amsterdam (KSLA) en van 1959 tot 1986 hoogleraar fysische technologie aan de Technische Universiteit Eindhoven, vanaf 1978 als bijzonder hoogleraar.
- Kees Rietema werd geboren op 20 juni 1921 te Groningen. Hij bezocht aldaar de Gemeentelijke HBS waarop hij in juli 1939 zijn diploma behaalde. Vervolgens ging hij natuurkunde studeren aan de Rijksuniversiteit van Groningen en studeerde in maart 1947 af. De studietijd werd onderbroken door de wereldoorlog waarin hij als dwangarbeider in Duitsland te werk werd gesteld.
Na het afstuderen trad hij in dienst bij het KSLA. Op het daar verrichtte onderzoek op het gebied van filtratie promoveerde hij op 10 december 1952 bij professor P.M. Heertjes te Delft. Het proefschrift ‘Study on the compressibility of filtercakes’ is te downloaden van de TU Delft Repository (29 MB).
Een tweede onderzoeksonderwerp bij het KSLA vormde industriële cyclonen. Rietema was medeorganisator van twee internationale symposia over dit onderwerp die in 1953 en 1958 werden gehouden. Hij was mede-editor van het in 1961 bij uitgeverij Elsevier verschenen boek ‘Cyclones in Industry’ met de proceedings van beide symposia.- Rietema was tevens betrokken bij de eerste twee internationale symposia over ‘Chemical reaction engineering’ die in 1957 en 1960 in Amsterdam werden georganiseerd door de European Federation of Chemical Engineering (ESCRE 1 en 2). In 1960 hield hij de voordracht ‘The role of chemical reaction engineering in process research and process development’. Volgens het symposiumverslag in het Chemisch Weekblad 56 (1960, p. 497) was het hoofdmotief van de lezing:
‘It is only by the relation and the interaction between the micro- and macro-kinetics that the real phenomena occurring in a chemical reactor can be understood, whether this reactor is a full scale, a pilot plant or a glass laboratory reactor.’ - In september 1959 werd Rietema benoemd tot hoogleraar fysische technologie aan de afdeling der scheikundige technologie in Eindhoven. Op vrijdag 15 januari 1960 aanvaarde hij het ambt met het uitspreken van de rede getiteld ‘Vergrotingsproblemen in de procesindustrie’. De rede is digitaal beschikbaar op de website van de TU Eindhoven. In zijn dankwoord noemde hij het KSLA hét opleidingsinstituut voor de proceskunde en de plaats waar hij het vak had geleerd.
Fluïdisatie werd een belangrijk onderzoeksgebied in Eindhoven. In een in 1965 gehouden voordracht omschreef hij het onderwerp fluïdisatie als het min of meer in zwevende toestand houden van een fijn verdeelde vaste stof in een opwaartse gas- of vloeistofstroom. In juni 1967 werd in Eindhoven het ‘International symposium on fluidization’ gehouden. De proceedings daarvan werden samengesteld door A.H.H. Drinkenburg en verschenen bij The Netherlands University Press. 
In 1977 werd aan Rietema de speurwerkprijs van het Koninklijk Instituut voor Ingenieurs (KIVI) toegekend voor het onderzoek naar fluïdisatie en fysische processen binnen de chemische procestechnologie. Rietema was in de jaren zestig bestuurslid van de Sectie voor Chemische Technologie der KNCV en de Afdeling voor Chemische Techniek van het KIVI. In 1976 verscheen bij de uitgeverij Het Spectrum zijn boek ‘Fysische transport- en overdrachtsverschijnselen’, gebaseerd op zijn colleges over dit onderwerp.
In juni 1978 nam Rietema op eigen verzoek ontslag wegens gezondheidsredenen en zette zijn loopbaan in Eindhoven voort als bijzonder hoogleraar tot zijn pensionering in 1986. Na zijn emeritaat werkte hij nog aan het boek ‘The Dynamics of Fine Powders’ dat in 1991 bij uitgeverij Elsevier verscheen.- Rietema overleed op 71-jarige leeftijd op 12 juni 1993. Er verscheen een aantal In memoriams opgesteld door zijn voormalige promovendi en medewerkers:
- ‘In Memoriam: Kees Rietema’ door Bart Drinkenburg, Simon Ottengraf en Wim P.M. van Swaaij in Chemical Engineering Science, 49 (190), p. 1491-1492.
‘Kees Rietema (1921–1993)’ door Adrian Verkooijen in Powder Technology, 76 (3), p. vi-vii.
‘Ter herinnering aan Kees Rietema’ door Bart Drinkenburg en Simon Ottengraf in het Chemisch Weekblad van 1 juli 1993, p. 4. Dezelfde tekst verscheen in het blad Cursor van de TU Eindhoven en is als pdf hier toegevoegd.
- ‘In Memoriam: Kees Rietema’ door Bart Drinkenburg, Simon Ottengraf en Wim P.M. van Swaaij in Chemical Engineering Science, 49 (190), p. 1491-1492.
- In de Nederlandstalige Wikipedia staat een korte biografie van Kees Rietema. Hij is opgenomen in de Chemistry Tree, het Album Academicum Eindhoven en zijn publicaties staan vermeld in Worldcat. In Narcis wordt een overzicht gegeven van de publicaties en proefschriften van Rietema en zijn promovendi. Een deel daarvan is open access.
Rietema speelde een voorname rol in het pionierswerk om de procestechnologie als wetenschap te beschouwen. Hij werd dan ook in het Chemisch Weekblad van 18 januari 1997 genoemd in het rijtje van de hoogleraren Kramers, Van Krevelen, Waterman, Zuiderweg en Van Deemter.
___________________________________________________________________________________________
Datum 29-10-2019
