- Dr. Nicolaas Mouthaan (1821-1880) was een apotheker en chemiefabrikant.
- Nicolaas Mouthaan werd op 26 augustus 1821 in Amsterdam geboren. Hij volgde een opleiding tot apotheker aan de Klinische School te Amsterdam en behaalde op 7 juli 1843 het examen. Daarna vestigde hij zich als zelfstandig apotheker te Amsterdam. Hij trouwde op 23 november 1849 in Uithoorn met Petronella Roothaar die al in januari 1851 overleed. Hij hertrouwde op 19 juli 1855 in Haarlem met Johanna Mosselmans.
- In september 1852 ging hij wis- en natuurkunde studeren aan de Utrechtse Universiteit en promoveerde op 21 juni 1856 bij prof. dr. G.J. Mulder op het landbouwscheikundige proefschrift ‘Proeve van een geschiedkundig overzigt der humusachtige ligchamen’ (gedigitaliseerd door Google Books). Mulders zoon Eduard was een medestudent. In zijn studietijd vertaalde Mouthaan uit het Duits het Tijdschrift voor Wetenschappelijken Landbouw van prof. dr. J.A. Stöckhardt. Het eerste nummer werd in juni 1855 uitgebracht.
- Op 26 maart 1857 sloot Math. Mag. Phil. Nat. Doctor Mouthaan een vennootschap met de Amsterdamse koopman J.A.E. Simon Thomas voor de oprichting van de firma Simon Thomas & Mouthaan voor de bereiding van zwavelzuur en andere scheikundige producten. In 1858 werd in Uithoorn aan de Amstel gestart met de productie van zwavelzuur (vitriool). Dit werd snel uitgebreid met andere minerale zuren zoals eind 1859 werd geadverteerd in kranten.
- Naast minerale zuren werd een scala aan andere producten, zoals aluin, Berlijns blauw en potas-soda geproduceerd. In februari 1863 werd een nieuwe naamloze vennootschap gevormd en trad de werktuigkundige J.E. Stroeve toe tot de directie van de Chemische Fabriek, die het predicaat Koninklijke verkreeg.
De Koninklijke Chemische Fabriek startte ook met de fabricage van soda volgens het Leblanc-proces. Mouthaan had zich in diverse landen georiënteerd op dit proces en vanaf 1865 kwam de productie op gang. In 1871 werd daarmee echter alweer gestopt. In het tijdschrift uitgegeven door de Nederlandsche Maatschappij ter Bevordering van Nijverheid (Deel 38) legde Mouthaan in 1875 uit dat sluiting van de sodafabricage het gevolg was van de grote concurrentie door Engelse producenten die de markt overvoerden. - Mouthaan trok zich in februari 1868 terug als lid van de directie van de Koninklijke Chemische Fabriek die in 1891 werd overgenomen door de firma Ketjen.
In 1869 was Mouthaan van Uithoorn naar Utrecht verhuisd en was hij in juni 1870 als particulier betrokken bij de oprichting van de Utrechtsche Volksgaarkeukens. Hij nam in de jaren zeventig veelvuldig deel aan nijverheidscongressen en soortgelijke bijeenkomsten.
Mouthaan overleed op 14 december 1880 op 59-jarige leeftijd in Utrecht. De overlijdensakte vermeldt dat hij zonder beroep was. - Voor meer informatie op internet over de Koninklijke Chemische Fabriek en de zwavelzuurproductie, zie:
E. Homburg, Geschiedenis van de techniek in Nederland, 1800-1890. Deel IV, 1993. Hoofdstuk 9: Zwavelzuur, p. 198-202.
_________________________________________________________________________________________
Datum 15-5-2020
