Sla links over

Berendsen, H.J.C.

  • Herman Berendsen.jpgProf. dr. Herman Johan Christiaan Berendsen (1934-2019) was lector en hoogleraar fysische chemie aan de Rijksuniversiteit Groningen van 1963 tot 1999.
  • Herman Berendsen werd geboren op 22 september 1934 in Apeldoorn en behaalde aldaar in 1950 het HBS-diploma. Na de middelbare school ging hij wis- en natuurkunde studeren aan de Universiteit Utrecht en behaalde in 1957 zijn doctoraal examen natuurkunde. Na de militaire dienst bij de marine was hij van 1959 tot 1961 een research associate aan het Massachusetts Institute of Technology in Cambridge (US). Teruggekeerd in Nederland werd hij in 1961 medewerker van de Rijksuniversiteit Groningen en promoveerde op 10 februari 1962 cum laude op het proefschrift ‘An NMR Study of Collagen Hydration’. Promotor was prof. dr. J. Kommandeur. Onderzocht werd de structuur van water gebonden aan collageen, het structurele eiwit van het bindweefsel, met behulp van kernspinresonantie. Een samenvatting van het proefschrift is online geplaatst.
  • In 1963 werd Berendsen benoemd tot lector fysische chemie in Groningen. Hij hield op 25 februari 1963 de openbare les ‘Vervaagde grenzen’. In 1967 volgde de benoeming tot hoogleraar en hij bekleedde dit ambt tot zijn emeritaat in 1999. Hij concentreerde zich op de biofysische chemie, het met fysische meetmethoden en wiskundige modellen bestuderen van de structuur van eiwitten, hun onderlinge wisselwerking en gedrag in waterige oplossingen.
  • Berendsen was in 1973 werkgroepleider van de SON-werkgemeenschap eiwitonderzoek (NMR en ESR aan eiwitten) en tevens van de SON-werkgemeenschap vloeistoffen en grensvlakken (moleculaire dynamica water).
    Hij werd vanaf 1976 een pionier op het gebied van de computersimulatie van biomoleculaire systemen en richtte de Moleculaire Dynamica Groep op. Deze groep bestaat anno 2020 nog steeds en vormt een onderdeel van het Groningen Biomolecular Science and Biotechnology Institute (GBB).
    In samenwerking met de latere hoogleraar dr. Wilfred van Gunsteren werd het softwarepakket GROMOS (GROningen MOlecular Simulation) ontwikkeld waarmee fundamentele biochemische en moleculair biologische processen kunnen worden gesimuleerd. Het oorspronkelijk in Fortan-77 geschreven programma werd vanaf 1991 herschreven tot het softwarepakket GROMACS (GROningen MAchine for Chemical Simulations) dat onder licentie beschikbaar is.
  • Berendsen werd in 1979 benoemd tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Hij was voorzitter van de Commissie voor de Biochemie en Biofysica (CBB) van de KNAW. Die commissie bracht in 1999 het rapport ‘Bio-extract - Mondiale trends en nationale positie in biochemie en biofysica’ uit. Daarin werden adviezen gegeven over de beleidsaspecten van onderwijs en onderzoek op het gebied van biochemie en biofysica, maar ook op maatschappelijke aspecten van dit nieuwe vakgebied. Het rapport (107 pp) is als pdf-bestand te downloaden van de website van de KNAW.
    Namens de KNAW maakte hij tevens deel uit van de NWO/KNAW-commissie over de toekomst van de bioinformatica in Nederland. Het in 2002 verschenen position paper was beschikbaar op de KNAW-website.
  • Op 28 september 1999 hield Berendsen zijn afscheidscollege ‘De toekomst van kennis’. Daarin pleitte hij voor een samengaan van wiskunde, natuurkunde, scheikunde en biologie in de studie natuurwetenschappen. Zijn werkgebied omvatte alle vier die vakken.
    In hetzelfde jaar werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
  • Berendsen begeleidde 45 promovendi en was in zijn carrière (mede)auteur van vele wetenschappelijke artikelen. Hij stelde ook het hoofdstuk ‘Fysische chemie’ samen in ‘De geschiedenis van de scheikunde in Nederland, deel 3 (Delft, 2004)’. Het hoofdstuk is als pdf-bestand te downloaden van de CHG-website. De ontwikkeling van de computersimulaties van eiwitten is een onderdeel van het hoofdstuk.
  • Na zijn emeritaat publiceerde Berendsen twee boeken over zijn onderzoeksgebied. In 2007 verscheen: ‘Simulating the Physical World, Hierarchical Modeling from Quantum Mechanics to Fluid Dynamics’ en in 2011: ‘A Student's Guide to Data and Error Analysis’. Beide boeken werden uitgegeven door Cambridge University Press.
  • In 2013 ontving Berendsen de Berni J. Alder Prize, een erkenning van zijn internationale faam als onderzoeker. De prijs werd toegekend voor de ontwikkeling van het GROMOS softwarepakket en uitgereikt door het Centre Européen de Calcul Atomique et Moléculaire (CECAM), een internationale organisatie in Orsay bij Parijs. Berendsen was vanaf 1972 betrokken geweest bij CECAM.
  • Herman Berendsen was in 1957 getrouwd met de in 2015 overleden Aurelia Stöpler, het paar had twee dochters. Zeilen was zijn favoriete vrijetijdsbesteding. Hij overleed op 85-jarige leeftijd op 7 oktober 2019 in het Groningse Zuidhorn. Overlijdensadvertenties werden op internet geplaatst, in die namens de universiteit wordt hij onder meer omschreven als een eminent wetenschapper en uitstekend docent. Zijn naam leeft voort in het Berendsen Center for Multiscale Modeling and Material Design van de Groningse Universiteit.
  • De Groningse hoogleraar Anton J.M. Schoot Uiterkamp keek in 2023 middels het artikel ‘Herman Berendsen, an Unforgettable Man’ terug op Berendsen als persoon, wetenschapper, leraar en opleider. Het online beschikbare artikel werd gepubliceerd in The Protein Journal (2023) 42:177–180.

Informatie over Herman Berendsen op internet (niet uitputtend en deels in 2025 verwijderd):

___________________________________________________________________________________________

Datum 19-10-2020, bijgewerkt 10-1-2025

logo